IEC61850 Nedir?
IEC61850, özellikle elektrik dağıtım sistemlerinde kullanılan bir haberleşme protokolüdür. IEC61850, elektrik enerjisi alt yapısındaki bileşenler arasında veri alışverişini standartlaştırmak ve kolaylaştırmak amacıyla geliştirilmiştir. Genellikle enerji dağıtım ve iletim sistemlerinde kullanılan elektrik alt yapısının otomasyonu için tercih edilir. Elektrik enerjisi sektöründe kullanılan cihazların ve ekipmanların (örneğin transformatörler, kesici cihazlar, koruma röleleri vb.) birbirleriyle iletişim kurmasını sağlamak için tasarlanmış bir standarttır. IEC61850, veri alışverişi ve cihaz kontrolü için genel bir çerçeve sunar ve özellikle yüksek derecede otomasyon ve entegrasyon gerektiren elektrik enerjisi altyapılarında tercih edilir. Enerji sektöründeki otomasyon projelerinde geniş çapta kullanılmaktadır ve enerji altyapısının daha akıllı, güvenli ve sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesine katkı sağlar. Enerji sektöründe otomasyonunun modernizasyonu için önemli bir adım olmuştur.
IEC61850 Kullanım Amaçları Nelerdir?
- Entegrasyon: Farklı türde cihazların ve ekipmanların tek bir haberleşme protokolü üzerinden entegre çalışmasını sağlar.
- Uzaktan Kontrol ve İzleme/Ölçüm : Enerji altyapısının uzaktan izlenmesi ve kontrol edilmesini ve kritik öneme sahip değerlerin ölçümünü kolaylaştırır.
- Otomasyon ve Veri Analizi: Enerji otomasyonu ve analitik işlemler için gerekli verilerin toplanmasını ve analiz edilmesini sağlar.
- Veri Güvenliği: Zaman etiketli veri iletme özelliği ile olası arıza veya bağlantı kopma durumlarına karşı geriye dönük zaman etiketli verileri kaydederek, veri kaybının önüne geçer.
IEC61850 Protokolü Haberleşme Mimarisi
IEC61850, enerji altyapısındaki cihazlar arasında veri alışverişini standartlaştırmak için tasarlanmış bir haberleşme protokolüdür. Modüler ve esnek bir mimariye sahip olan bu protokol, altında yatan altyapıyı anlamak için ACSI (Abstract Communication Service Interface) standardını kullanır. Bu sayede, cihazların işlevleri ve özellikleri açık bir şekilde tanımlanabilir, farklı tedarikçiler arasında uyumluluk sağlanabilir.
IEC61850 Haberleşme Mekanizmaları
IEC 61850 protokolü, farklı haberleşme mekanizmaları aracılığıyla enerji altyapısındaki cihazlar arasında veri alışverişini optimize etmek için çeşitli mekanizmalar sunar. Bunlardan biri de GOOSE (Generic Object Oriented Substation Event) olarak adlandırılan özel bir haberleşme mekanizmasıdır. GOOSE, hızlı ve güvenilir olay tabanlı iletişimi destekler. Bu mekanizma sayesinde, enerji tesislerindeki cihazlar arasında gerçek zamanlı veri alışverişi yapılabilir ve olaylar hızla paylaşılabilir. GOOSE‘un en büyük avantajlarından biri, iletişimdeki düşük gecikme süreleri ve yüksek güvenilirliktir. Bu sayede kritik olaylar hızla algılanabilir ve tepki süreleri minimize edilir. IEC 61850 protokolü, GOOSE gibi haberleşme mekanizmalarıyla enerji sektöründe daha hızlı, esnek ve etkili iletişim sağlayarak operasyonel verimliliği artırma amacını taşır.
MMS (Manufacturing Message Specification), enerji otomasyon sisteminde veri alışverişini yönetmek için kullanılan bir mekanizmadır. MMS, geniş veri nesneleri ve hızlı veri değişimi sağlamak üzere tasarlanmıştır. SMV (Sampled Measured Values), analog ve dijital ölçüm değerlerini hızla alışverişini mümkün kılar ve enerji kalitesi izleme gibi uygulamalar için idealdir. SV (Setting Value) mekanizması, cihazlardaki ayar değerlerinin güncellenmesi için kullanılırken, GSSE (Generic Substation State Events) mekanizması da cihazlardaki durum değişikliklerinin iletilmesini sağlar. Bu mekanizmalar, IEC 61850 protokolünün farklı iletişim ihtiyaçlarına yönelik çeşitlendirilmiş yaklaşımını temsil eder. Bu sayede, enerji altyapısındaki cihazlar arasında veri alışverişi ve koordinasyon daha etkili ve esnek bir şekilde yönetilebilir.
Mikrodev RTU Ürünlerinde IEC 61850 Programlama
Mikrodev IEC61850 protokolünü bir çok RTU ürününde desteklemektedir. Telediagram programlama editöründe yer alan IEC61850 Browser üzerinden gerekli konfigürasyon kolaylıkla yapılabilmektedir. IED’ lerin konfigüre edilmesini sağlayan “.cid” uzantılı dosya ile Client görevini üstlenen Mikrodev RTU cihazının konfigürasyonu yapabilmektedir. Browser kısmında yer alan 3 farklı okuma seçeneği ile (Data Nesnesi Okuma, Dataset Okuma, Report Okuma) hangi verilerin nasıl alınacağı ve editörde yer alan hangi bloklarla ilişkilendirileceği ile ilgili çeşitli ayarlar yapılmaktadır. IEC61850 Browser’ da gerçekleştirdiğimiz ayarları dışarı aktararak yine Telediagram programlama editöründe yer alan IEC61850 Table Panel kısmına aktarılması gerekmektedir. IEC61850 Table Panel kısmında IED’ nin IP, port bilgisi ve bağlantı komutu bilgilerinin de eklenmesiyle IED’ ler ile haberleşme sağlanabilmektedir.
Mikrodev DCS ürün ailesinde yer alan RTU modelleri arasında 40 IED (Intelligent Electronic Devices)’ ye kadar haberleşebilen ürünler bulunmaktadır.
IEC61850 Protokolünü Öne Çıkaran Farklar Nelerdir?
IEC 61850, geleneksel haberleşme protokollerine kıyasla önemli avantajlar sunmaktadır:
- Verimlilik: IEC 61850, Ethernet tabanlı iletişimi kullanarak daha hızlı ve geniş bant genişliği sağlar. Bu sayede gerçek zamanlı veri aktarımı ve hızlı tepki süreleri mümkün olur.
- Esneklik: Protokol, esnek yapılandırma ve uzaktan yönetim olanağı sunar. Değişen gereksinimlere hızla uyum sağlamak ve sistemleri kolayca özelleştirmek mümkündür.
- Uyumlu Mimari: Farklı tedarikçilere ait cihazların bir arada kullanımını kolaylaştıran standart bir yapı sunar. Bu da tesis yönetiminin daha sorunsuz bir şekilde gerçekleşmesine yardımcı olur.